Ouderverstoting, ook wel bekend als parental alienation, is een schrijnende situatie waarbij een kind zich afwendt van een van zijn ouders, meestal als gevolg van manipulatie of negatieve beïnvloeding door de andere ouder. Stel je voor: een kind dat ooit van beide ouders hield, wordt tegen de ene ouder opgezet en uiteindelijk verwijderd uit zijn leven. Dit fenomeen komt vaak voor in contexten van echtscheidingen of voogdijgeschillen en kan ernstige emotionele en psychologische gevolgen hebben voor het kind en de verstoten ouder. Wat gebeurt er met de ziel van een kind wanneer het wordt gedwongen partij te kiezen in een strijd die het nooit wilde voeren? En hoe herstelt een verstoten ouder ooit van zulk overweldigend verlies?

Kenmerken van ouderverstoting:

1. Negatieve Beïnvloeding: Een ouder probeert het kind te beïnvloeden om de andere ouder negatief te gaan zien.
2. Onterechte Kritiek: Het kind begint onterecht kritiek te uiten op de verstoten ouder, soms omdat het kind denkt dat de andere ouder dat graag horen wil.
3. Verwerping zonder Geldige Reden: Het kind weigert contact met de verstoten ouder zonder een legitieme reden, of is vaak onder valse voorwendselen op dat besluit gekomen.
4. Bevestiging door Omstanders: Andere familieleden of vrienden worden vaak ingeschakeld om de negatieve perceptie van de verstoten ouder te ondersteunen, dit omdat men vaak partij kiest voor eigen familieleden.

Gevolgen voor het kind:

• Psychologische Problemen: Kinderen kunnen last krijgen van depressie, angst, en andere emotionele problemen.
• Verstoorde Relaties: De band met de verstoten ouder kan ernstig beschadigd raken, soms voor het leven.
• Identiteitsproblemen: Kinderen kunnen moeite hebben met hun eigen identiteit en zelfbeeld, mede omdat ze een deel van zichzelf ontkennen door de afwijzing van een ouder.
• Emotionele stress: Kinderen kunnen intense gevoelens van schuld, woede en verdriet ervaren. De emotionele belasting van het kiezen tussen ouders kan overweldigend zijn en leiden tot chronische stress.
• Depressie en angst: De constante druk en de conflicten kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van depressieve symptomen en angststoornissen. Deze psychologische problemen kunnen langdurig zijn en invloed hebben op het dagelijkse functioneren.
• Lage zelfwaardering: door de negatieve beïnvloeding en mogelijke afwijzing door een ouder kunnen kinderen een laag zelfbeeld ontwikkelen. Ze kunnen het gevoel hebben dat ze niet waardig zijn voor een liefde en acceptatie.
• Gedragsproblemen: kinderen kunnen gedragsproblemen ontwikkelen zoals agressie, teruggetrokken gedrag en ongepast sociaal gedrag. Dit kan zich uiten op school, thuis en in sociale situaties.
• Cognitieve dissonantie: kinderen kunnen verwarring en innerlijke spanning ervaren door tegenstrijdige gevoelens en informatie over hun ouders. Dit kan hun vermogen om situaties objectief te beoordelen beïnvloeden.
• Verminderende academische prestaties: De emotionele en psychologische stress kan ook een negatieve invloed hebben op de academische prestaties van het kind. Concentratieproblemen en verminderende motivatie zijn vaak het gevolg.

Deze gevolgen onderstreept het belang van het herkennen en aanpakken van Parental alienation om het welzijn en de ontwikkeling van het kind te beschermen. Parental alienation is nog niet of nauwelijks zichtbaar of bewust aanwezig bij hulpverlenende instanties of overheidsinstanties. Dit mede doordat parental alienation een erg genuanceerd en venijn karakter heeft dat moeilijk is om aan de oppervlakte te brengen door in dialoog te gaan, wat aan zich heftige discussies uit kan lokken met een beschuldigend karakter.

Juridische en Therapeutische Benaderingen:

• Hulpverlening: Therapieën kunnen gericht zijn op het herstellen van de ouder-kindrelatie en het aanpakken van de onderliggende problemen, alhoewel parental alienation nog niet voldoende erkent en herkend wordt is het belangrijk het bespreekbaar te maken.
• Juridische Maatregelen: In sommige gevallen kunnen rechters besluiten om de voogdij aan te passen of zelfs de omgangsregeling te wijzigen om het contact met de verstoten ouder te bevorderen.

Het is belangrijk om vroegtijdig in te grijpen bij tekenen van ouderverstoting om de schade voor alle betrokkenen te minimaliseren. Professionele hulp van therapeuten en juridische experts kan cruciaal zijn in het aanpakken van deze complexe en vaak emotioneel beladen situatie.

Casus: Familie de Vries

Achtergrond:
Jan en Maria de Vries zijn 12 jaar getrouwd en hebben samen twee kinderen: Lisa (10 jaar) en Tom (8 jaar). Na jaren van huwelijksproblemen besluiten Jan en Maria te scheiden. Maria krijgt de primaire zorg voor de kinderen, terwijl Jan recht heeft op wekelijkse omgangsregelingen.

Situatie:
In de eerste maanden na de scheiding verloopt de omgang redelijk, maar naarmate de tijd verstrijkt, merkt Jan dat de kinderen steeds afstandelijker en vijandiger naar hem toe worden. Ze lijken geen zin meer te hebben in de bezoeken en komen steeds vaker met excuses om niet te hoeven gaan.

Incidenten:

1. Verhalen van de kinderen: Lisa en Tom beginnen te vertellen dat Jan nooit tijd voor hen had en dat hij hen niet echt leuk vindt. Ze zeggen dat mama altijd voor hen zorgt en dat papa alleen maar aan zichzelf denkt.
2. Negatieve beïnvloeding: Jan ontdekt dat Maria tegen de kinderen negatieve dingen over hem zegt. Ze vertelt hen bijvoorbeeld dat Jan hen in de steek heeft gelaten en dat hij hun moeder slecht heeft behandeld tijdens het huwelijk.
3. Weigering van contact: Op een dag weigeren Lisa en Tom categorisch om nog naar hun vader te gaan. Ze zeggen dat ze hem haten en dat ze liever bij hun moeder blijven. Jan probeert hen te bellen en te praten, maar ze hangen vaak op of reageren boos en afwijzend.
4. Ondersteuning door anderen: Maria’s familie en vrienden lijken haar te steunen in haar negatieve verhalen over Jan. Ze vertellen de kinderen dat ze beter af zijn zonder hem en moedigen de afwijzing aan.

Gevolgen:

• Emotionele impact op de kinderen: Lisa en Tom vertonen tekenen van angst en depressie. Lisa trekt zich terug en heeft moeite met haar schoolwerk, terwijl Tom vaak boos en opstandig is.
• Verstoorde relatie: Jan voelt zich machteloos en verdrietig over het verlies van contact met zijn kinderen. Hij probeert hulp te zoeken via de rechtbank en psychologische ondersteuning, maar de situatie blijft complex en moeilijk te verbeteren.

Acties en Oplossingen:

• Rechtszaak: Jan besluit juridische stappen te ondernemen en vraagt de rechter om een onderzoek naar ouderverstoting. Hij vraagt ook om een herziening van de omgangsregeling.
• Therapie: De rechtbank wijst een mediator aan en beveelt gezinstherapie aan om de communicatie tussen Jan en de kinderen te verbeteren en om de negatieve invloeden van Maria te verminderen.
• Voorlichting en Ondersteuning: Maria wordt verplicht om deel te nemen aan voorlichtingsbijeenkomsten over de gevolgen van ouderverstoting voor de kinderen. Ze wordt aangemoedigd om samen te werken in het belang van Lisa en Tom.

Deze casus illustreert hoe ouderverstoting zich kan manifesteren en welke stappen genomen kunnen worden om het probleem aan te pakken. Vroegtijdige interventie en samenwerking tussen juridische en therapeutische professionals zijn cruciaal om de relatie tussen de verstoten ouder en de kinderen te herstellen.