Overwinnen door Overwinnen: Het Omarmen van Kritiek
Kritiek: hij die beargumenteerd beoordeelt, analyseert, interpreteert of observeert) is het beoordelen van daden, werken, uitspraken, theorieën enzovoort.
Constructieve kritiek (ook wel “positieve” of “opbouwende” kritiek genoemd) is het gegrond en beargumenteerd geven van een mening over het werk van anderen, met als doel het helpen van die ander in het verbeteren van zijn werk. Een bijkomend effect is over het algemeen dat er een positieve omgeving wordt gecreëerd door de positieve grondhouding van de criticus.
Destructieve kritiek (ook wel “negatieve” of “afbrekende” kritiek genoemd) is het tegenovergestelde hiervan. Deze kritiek is vaak ongegrond en niet of slecht beargumenteerd. Het feit dat er een negatieve omgeving wordt gecreëerd kan hier zelfs een doel zijn.
Waar komt deze angst om kritiek te krijgen vandaan?
Ik denk dat er een grote oorzaak ligt in onze cultuur. De wijze van lesgeven in het schoolsysteem werk het ook in de hand? We moeten immers al van alles, al vanaf de kleuterschool wordt ons immer geleerd hoe ons te gedragen en wordt gedrag dat niet gewenst is bestraft. Hierbij worden methodes gebruikt die uiteraard onprettig aanvoelen voor een kind in de hoop dat het vertoonde gedrag niet vaker wordt herhaald, op deze wijze worden kinderen al jong gekneed naar de maatstaven van de maatschappij. Ook speelt hiërarchie een grote rol, op school hoor je je te houden aan regels van de leerkracht, in de maatschappij is dat het rechtssysteem en eenieder die zich boven de ander neerzet door die rol aan te nemen.
Natuurlijk is het dan vanzelfsprekend dat deze manier grote invloed hebben op de onzekerheid van mensen waardoor ze zich kleiner voelen dan de ander. Dit heeft grote invloed op het ontstaan van angst voor kritiek. Met name het wijzende vingertje en het straffende systeem hebben veel invloed hierop. Pas als je je zelf los weet te koppelen van de gegeven kritiek en jezelf, zul je er beter mee om kunnen gaan. Maak het dus niet te persoonlijk en te groot, kritiek is gewoon kritiek, je hebt zelf in de hand hoe je er mee om gaat. Ieder mens is op de reacties (‘feedback’) van anderen aangewezen, wil hij te weten komen hoe zijn gedrag en zijn uitlatingen op anderen overkomen. De kritische respons van anderen is een belangrijke maatstaf voor het schatten van het eigen handelen. Door oprechte en opbouwende kritiek leert men hoe men het eigen gedrag zou kunnen aanpassen en aan welke aspecten men nog moet werken. De kritische reacties en stimulerende opmerkingen van anderen hebben grote invloed op de prestaties op school en het succes op het werk. Feedback kan tot zelfreflectie aanzetten en tot prestaties aanmoedigen.
Wanneer ons gedrag of onze uitlatingen op vernederende of afbrekende wijze afgekeurd worden, voelt men zich al gauw persoonlijk aangevallen. Vooral als men veel waarde hecht aan het oordeel van de betreffende persoon, kan de kritiek hard aankomen en iemand onzeker maken. Zwaarwegende kritiek kan het zelfbewustzijn behoorlijk aantasten. Kritiek wordt onbewust vaak gezien als een persoonlijke aanval waardoor het flight or fight response wordt geactiveerd in onze hersenen, waardoor er cortisol en adrenaline aangemaakt wordt. Dit kan de volgende de klachten geven, hoge hartslag, zwetende handpalmen, trillen.
Enkele tips:
- Pauzeer eerst zonder direct te reageren, laat hierbij alle gevoelens toe en focus even op je ademhaling (lage ademhaling)
- Besef dat het altijd om een mening van de ander gaat! Vaak maken mensen de kritiek die ze krijgen erg persoonlijk, waardoor mensen zich sneller persoonlijk aangevallen voelen.
- Probeer je te verplaatsen in de ander
- Beoordeel objectief of de kritiek klopt, de bedoeling van feedback is dat je groeit in je ontwikkeling. Of dat je iets de volgende anders gaat doen ten goede van jezelf of dat van anderen.
- Ben je het niet eens met de gegeven kritiek? Geef dit dan rustig aan vraag desnoods om een duidelijke onderbouwing.
Je hebt geen controle over wat andere mensen denken zeggen of doen. Waar je wel controle over hebt, is hoe je omgaat met kritiek en situaties die je onprettig vindt. Natuurlijk is hoe je kritiek ervaart ook afhankelijk van de manier waarop kritiek gegeven wordt. In de praktijk gaan veel mensen erg belabberd en onhandig om bij het geven van kritiek. Kritiek geven wordt vaak vermengt met opgebouwde frustratie door uitstelgedrag, de gegeven kritiek kan dan erg aanvallend overkomen. Het geven van kritiek is op zich ook weer een vak apart. Hier enkele voorbeelden: beschrijf het gedrag dat je hebt waargenomenVoorbeeld : Niet: “Jij komt altijd te laat op zakelijke afspraken”Maar: “Toen we een afspraak hadden met onze belangrijke klant, kwam je een kwartier te laat”geef aan wel effect dat gedrag op je heeft Laat je gevoel spreken. Vermijd het opgeheven vingertje (“jij”) en gebruik ik-boodschappen. Voorbeeld: Niet: “Jij loopt de kantjes ervan af en je gedraagt je onbeschoft.” Maar: “Ik krijg daardoor het gevoel dat je die afspraak niet serieus neemt. Het maakt mij onzeker en het weerhoudt mij ervan je bij het vervolg te betrekken.” Meer tips vind je hier
