Het wordt nogal eens onderschat hoeveel invloed het ego heeft in onze samenleving en voor hoeveel probleem het kan zorgen als iemand zijn ego niet onder controle heeft of zich er niet van bewust is dat het ego het denken regeert.

De kortste definitie van het ego is ‘Ik’. Er zijn veel definities te vinden voor het ego maar allemaal verwijzen ze naar het IK van het individu. Het ego wordt ook gedefinieerd als het zelfbeeld. Wat op zich weer verwijst naar het IK en ego (uit het Latijn) is de letterlijke betekenis “ik”. Het ego kan ook worden gedefinieerd als een extern zelfbedacht geconditioneerd zelfbeeld, gecreëerd door onze eigen gedachteprocessen versterkt door omgevingsfactoren uit de samenleving waarin we leven.

Wat is EGO?

Ego is in wezen dat aspect van jezelf dat jij als “jij” beschouwt. Wanneer ik je naam zeg en je denkt: “Ja, dat ben ik”, dat is ego. Ego is je geconceptualiseerd zelfbeeld van wie je denkt te zijn.
Ego is een complexe constructie in je geest. Het zit zowel op het bewuste als het diepe onderbewuste niveau.

Ego is dat “ik” waarvan je denkt dat jij het bent. Het zijn de gedachten en emoties waarmee je bent geïdentificeerd. Het zijn de overtuigingen waarvan je denkt dat ze rotsvast en volledig waar zijn. Het is wat je denkt dat de realiteit is.

Het fundamentele dat het ego doet, is zichzelf scheiden van al het andere dat in de wereld is. Vanuit het ego gezien – en dit geldt voor 99,999% van de mensen, inclusief ikzelf – zeg je: “Dit ben ik”, en je kijkt daarbij naar al het andere om je heen en niet tegelijkertijd naar jezelf, je maakt dus onderscheid tussen jezelf en de buitenwereld. Dat bureau ben jij niet, die andere persoon ben jij niet, dat andere land ben jij niet enzovoort.

Soms hoor je mensen roepen dat iemand een groot ego heeft, meestal bedoelen ze dan dat het een vervelend, eigenwijs of niet open-minded mens is. In zekere zin is dat wat het ego impliceert maar het is een oppervlakkige benadering ervan, ze houden teveel van zichzelf wordt ook wel gezegd.

Een wat groter ego kan met gemak foutief gelabeld worden als narcisme.Het ego gaat veel dieper dan alleen wat zichtbaar is aan de oppervlakte, het is een enorm netwerk van overtuigingen dat verantwoordelijk is voor je gedragingen, al je handelingen en gedachtes.

Als iemand het heeft over een ‘groot ego’ denken ze meestal aan iemand die zichzelf groot maakt en zich op de voorgrond plaatst. Dan is het ego wat nadrukkelijker aanwezig. Toch kunnen ook heel bescheiden mensen last hebben van een groot ego.  Dan maak je je juist weer kleiner en verstop je jezelf en trek je je terug. Ook dat is het ego.

Het Pijnlichaam

We weten allemaal wat woede is. Dat vaak vluchtige maar gewelddadige gevoel dat ontstaat als reactie op waargenomen dreigingen of gebeurtenissen. Woede is een normale en gezonde menselijke emotie die ons in actie kan brengen. Het kan ook uit de hand lopen en vernietigend worden, persoonlijke relaties verpesten en onze levenskwaliteit wegnemen.

De auteur en spirituele leraar Eckhart Tolle heeft een zeer bruikbare manier om te begrijpen wat boosheid is en hoe ermee om te gaan wanneer het zich voordoet.

Hij verwijst naar het concept van het ‘pijnlichaam’, wat een oude emotionele pijn is die in je schuilgaat, dat in bepaalde situaties of gebeurtenissen wordt getriggerd en zich openbaart. Het kan zijn opgebouwd uit traumatische ervaringen uit het verleden en is blijven hangen omdat deze pijnlijke ervaringen niet volledig werden verwerkt en geaccepteerd zijn op het moment dat ze zijn ontstaan.

Door het pijnlichaam als een apart entiteit te zien(als deel van het ego) kan makkelijker bepaalde gedragingen die met woede gepaard gaan verklaart worden.

Sommige pijnlichamen zijn onaangenaam maar relatief onschadelijk, bijvoorbeeld als een kind dat niet stopt met zeuren. Anderen zijn wrede en destructieve monsters, echte demonen. Sommige zijn fysiek gewelddadig; de meeste zijn trouwens verbaal gewelddadig. Gedachten en gevoelens die je hebt over je leven worden dan diep negatief en zelfdestructief. Ziekten en ongevallen worden vaak op deze manier gecreëerd. Sommige pijnlichamen drijven hun gastheren naar zelfmoord.

Wanneer je denkt iemand te kennen en je voor de eerste keer ineens geconfronteerd wordt met dit vreemde, vervelende wezen (pijnlichaam), dan zul je behoorlijk geschrokken zijn. Opeens is er daar het moment dat het pijnlichaam van die getriggerd is en zich openbaart in een woede uitbarsting. Het is echter belangrijker om het in jezelf te observeren als het zich voordoet dan in iemand anders om er grip op te krijgen en te zien op welke momenten het pijnlichaam in jou getriggerd wordt.

Let daarbij op voor enig teken van ongeluk in jezelf, in welke vorm dan ook – het kan het ontwakende pijnlichaam zijn. Dit kan de vorm aannemen van irritatie, ongeduld, een sombere stemming, woede, depressie, een behoefte om een ​​beetje drama in je relatie te hebben, enzovoort. Onderschep het op het moment dat het ontwaakt uit zijn slapende staat.

Het pijnlichaam wordt versterkt door het ego

Volgens Tolle schuilt het pijnlichaam in mensen en komt hij vanuit het ego: Wanneer het ego versterkt wordt door de emotie van het pijnlichaam, heeft het ego een enorme kracht. Het vereist een grote bewustwording op het moment als het pijnlichaam in je opkomt.

Als je bewust in het moment bent, kan het pijnlichaam zich niet meer voeden met negative gedachten, of met de reacties van anderen. Je kunt het eenvoudig observeren, en wees de getuige, creëer ruimte. Dan zal geleidelijk de negatieve energie van het pijnlichaam afnemen.

“Ego oordeelt en straft. Liefde vergeeft en geneest.”

“Als iemand je corrigeert en je voelt je beledigd, dan heb je een egoprobleem.”

“Grote ego’s zijn grote schilden met veel lege ruimte.”

“Ego is voor het ware zelf, wat een zaklamp is voor een schijnwerper.”

Het ego oorlog en geweld

Buiten een individualistisch ego bestaat er ook een collectief ego die zich ook voeden wil aan anderen en zich wil onderscheiden door de grootse en de sterkste te zijn. Het collectieve ego heeft in grote lijnen dezelfde trekken als het individualistische ego. Naties, stammen en geloven vormen een collectief ego die op zichzelf weer een gecreëerde collectieve identiteit vormen. Ook zij scheiden zichzelf van andere groepen mensen, en plaatsen zichzelf bijvoorbeeld boven een ander land, geloof of cultuur evenals politieke partijen.

In feite richt het collectieve ego veel meer schade aan dan het individualistische doordat het zich veel meer voed met macht door gebruik te maken van meer agressie en daarbij destructieve wapens bij ingezet worden. De drang naar controle en macht is immens groot waar dagelijks uiteenlopende verhalen van te zien zijn in de media. Geloofsovertuigingen zijn een grote oorzaak van veel leed in de wereld, door geloofsovertuigingen en een fictieve identiteit denken groepen mensen dat het gebruik van geweld gerechtvaardigd is.

De kern van het Ego

De meeste mensen identificeren zich zo volledig met de stem in hun hoofd, dat je ze zou kunnen beschrijven als volledig bezeten door hun denkvermogen. Daarom geloven ze dat hun denkvermogen is wie ze werkelijk zijn. Dit wordt beschreven als de Egoïsche geest. Eckhart Tolle suggereert dat wanneer je het woord IK gebruikt, dit het ego is dat spreekt. Deze egoïstische geest identificeert zich met meningen, posities, culturele en raciale voorkeuren. Aan de oppervlakte kunnen er verschillen zijn tussen ego’s, maar de onderliggende structuur is voor alle mensen hetzelfde. Ze zijn gebaseerd op identificatie en scheiding.

Klagen en wrok

Klagen is een manier van het ego om zichzelf sterker te maken. Samen met klagen is wrok een andere emotie die die nog meer energie geeft aan het ego. Het ego kan niet alleen klagen over mensen, maar kan ook wrok koesteren tegenover situaties.

Voor het ego moeten er grenzen en afscheidingen zijn. Een van de manieren waarop het dit bereikt is door fouten in anderen te zoeken. Wanneer je klaagt over een andere persoon of situatie, is er een directe implicatie dat je superieur en juist bent. Er is niets wat het ego sterker maakt dan het idee gelijk te hebben. Het idee dat een persoon of groep gelijk heeft en een andere fout,kan een heel gevaarlijk concept zijn.

Oorlog is een mindset

Tolle suggereert dat, hoewel oorlog in sommige beperkte omstandigheden noodzakelijk kan zijn om jezelf en anderen te beschermen, het gevaarlijk is om een ​​missie uit te voeren door te proberen een bepaald ‘kwaad’ uit te roeien. Hij zegt dat alles waar je voor kiest om tegen te vechten, je het sterker zal maken, en overal waar je je tegen verzet zul je juist in stand houden. Om dit punt te illustreren, verwijst hij naar de ‘oorlog tegen drugs’ die de gevangenispopulatie in de Verenigde Staten heeft doen toenemen van 300.000 in 1980 tot 2,1 miljoen in 2004. Wanneer mensen zich in de mindset van ‘oorlog’ bevinden, worden hun percepties zeer selectief en verstoord.

De egoïst

Het ego wil altijd iets van andere mensen en situaties. Het heeft vaak een verborgen agenda. Het gebruikt mensen en situaties om te krijgen wat het wil. Maar wanneer het krijgt wat het wil, blijft het niet lang tevreden. Dit betekent dat mensen ofwel in een staat van verlangen of angst verkeren. Ze zijn voortdurend ontevreden.

Egoïsme: Dat je aan jezelf denkt en daarna pas aan iemand anders.
Volgens een woordenboek is de betekenis van egoïsme:
‘gefocust zijn op eigen voordeel’.

Eigenlijk is een egoïst iemand die geen grip heeft op het ego en het ego de touwtjes in handen heeft over de gedachtestromen. Bij kinderen heeft het ego veel meer de regie en neemt van nature af naarmate mensen ouder worden. Hoe groter de aanwezigheid van het ego hoe moeilijker het wordt om er grip op te krijgen.

De behoefte van het ego om zich superieur te voelen

We kunnen ons superieur voelen tegenover andere mensen als we kennis hebben die zij niet hebben. Dit is een van de redenen waarom mensen plezier kunnen hebben door over andere mensen te roddelen, zo hebben zij een stukje kennis over iemand die de ander niet heeft.

Roddelen brengt ook de superioriteit door het beoordelen van anderen op de voorgrond. Ook wanneer iemand anders meer lijkt te weten of iets beter kan dan zijzelf, dan kan het ego zich bedreigd voelen. Om het ego te herstellen, bekritiseren zij dan de ander door die ander lager neer te zetten dan henzelf.

• Klagen is een van de favoriete strategieën van het ego om zichzelf te versterken.

Egocentrisch zijn

Egocentrisch is vrij letterlijk vertaald: ”Het ik middelpunt” (ego = ik en centrum = het middelpunt.) uit het Oude Grieks.

Wat dus betekent dat egocentrische mensen geloven dat de wereld om hun draait (met zichzelf als een middelpunt) en dat hun eigen inzicht en belangen bovenaan staan. Egocentrische persoonlijkheden hebben vaak weinig empathisch vermogen en daardoor weinig begrip voor anderen en hun situaties, wat tot vervelende aanvaringen kan leiden.

Achter het ego: je ware identiteit

Alles wat nodig is om jezelf vrij te maken van het ego, is je ervan bewust te zijn. Dit komt omdat ego en bewustzijn onverenigbaar zijn met elkaar. Bewustzijn is de kracht die wordt gevonden in het huidige moment. Dit is waarom het “het hier en nu” wordt genoemd. Het is alleen door aanwezig te zijn in het moment dat we ons kunnen bevrijden van ons ego.

De definitie van het ego gaat enorm diep en ken vele facetten en nuances, ook heeft het een enorme invloed in de samenleving. Het ego kan allemaal nog veel genuanceerder besproken er zijn daarom ook niet voor niets talloze boeken over geschreven en worden er wereldwijd seminars gehouden met als hoofd thema denken en het ego.

Voor wie zich verder wil verdiepen en grip wil krijgen op het ego kan ik deze boeken aanraden om te lezen.

Wanneer het ego op de achtergrond raakt, verdwijnt daarbij ook je limiet.

Je wordt oneindig, vriendelijk, en mooi.

― Yogi Bhajan